Explore
Also Available in:

Nieślubny płód umysłu Darwina

Jeśli myślałeś, że Pochodzenie Darwina pochodzi od niego, to pomyśl znowu!

Russell Grigg
tłumacz Andrew Ostapowicz

Koncept ewolucji przez dobór naturalny określany jest czasami jako płód umysłu Darwina, a on sam często określał go w listach do swych przyjaciół, jako swoje drogie ‘dziecko’. Jest to jednak dalekie od prawdy. W najlepszym przypadku było to dziecko adoptowane; w najgorszym - bękart.

Erasmus Darwin i James Hutton–1794

wikipedia.orgJames Hutton
James Hutton

W jednym z wydań naszego czasopisma Creation pokazaliśmy, że dziadek Karola, humanista Erasmus Darwin, poprzedził Karola z tematem ewolucji o 65 lat w swej książce Zoonomia (1794), i że Karol użył prawie wszystkich omawianych w niej wątków i podanych tam przykładów w swym własnym dziele O pochodzeniu gatunków, wydanym w r. 1859.1 Obecnie mamy nowe dowody, że szkocki geolog, Dr James Hutton (1726-1797), wymyślił teorię doboru już r. 1794. Hutton jest najlepiej znany ze swego stwierdzenia, że ziemia jest ‘niezmiernie’ stara, dużo więcej niż tysiące lat, gdyż odrzucał on biblijny potop i błędnie zakładał, że nie było we wczesnej historii ziemi wielkich katastrof.2

Paul Pearson, profesor paleoklimatologii na Uniwersytecie w Cardiff, odkrył niedawno w Narodowej Bibliotece Szkocji przedtem nie wydane dzieło w trzech tomach, o 2138 stronach, napisane przez Huttona w r. 1794. Zatytułowane An Investigation of the Principles of Knowledge and of Progress of Reason, from Sense to Science and Philosophy (Badania nad zasadami wiedzy i postępu rozumu, od rozsądku do nauki i filozofii),3 zawiera ono cały rozdział poświęcony teorii Huttona o ‘nasiennych odmianach’.4

Dla przykładu, Hutton pisał, że wśród psów, których przetrwanie zależało od umiejętności szybkiego biegania, powolniejsze psy wyginęłyby, a szybsze przetrwałyby zachowując w ten sposób swą rasę. Ale gdyby czułe powonienie było ‘bardziej potrzebne do podtrzymywania zwierzęcia’ wtedy ‘naturalna tendencja rasy, działająca na tej samej zasadzie nasiennych odmian zmieniłaby cechy zwierzęcia, by wytworzyć rasę posiadającą dobry węch, raczej niż potrafiących złapać swe ofiary przez prędkość’. Dalej stwierdził on, że ta sama „zasada zmienności” musi także wpływać na „każdą odmianę roślin, czy to w lesie, czy też na łące”.5

Inni–1813-1858

wikipedia.orgCharles Darwin
Charles Darwin

Oprócz Jamesa Huttona istniał cały szereg innych autorów, którzy na wiele lat przed Darwinem publikowali artykuły na temat doboru naturalnego.

William Wells (1757-1817) był szkocko-amerykańskim lekarzem, który w r. 1813 opisał koncept podobny do doboru naturalnego (co zostało opublikowane pośmiertnie w r. 1818). Pisał on, że w centralnej Afryce niektórzy z mieszkańców byli lepiej dostosowani do znoszenia chorób tego kraju. Rasa ta w rezultacie rozmnażała się, podczas gdy inne się pomniejszały.’ Dalej kontynuował, że ‘kolor tej żywotnej rasy… był ciemny’ a ponieważ ‘najciemniejsi najlepiej znosili klimat, po jakimś czasie ta rasa stałaby się najczęstszą jeśli nie jedyną w kraju, w którym powstała’.6

Patrick Matthew (1790-1874) był szkockim sadownikiem, który w r. 1831 opublikował książkę On Naval Timber and Arboriculture (O budulcu okrętowym i hodowaniu drzew). W jej dodatku pokrótce napomniał o doborze naturalnym i zmianach ewolucyjnych. Matthew publicznie wypowiedział się o poprzedzeniu Darwina i nawet określił siebie na stronie tytułowej jako ‘Odkrywcę zasady doboru naturalnego’.

Profesor Pearson podkreśla, że Wells, Matthew i Charles Darwin wszyscy uczęszczali na uniwersytet w Edynburgu, znany ze swych ‘Klubów i stowarzyszeń naukowych’, a Edynburg był też miastem rodzinnym Huttona. Interesująca jest jego sugestia, że ‘na wpół zapomniana idea z czasów studenckich [Karola] mogła wypłynąć na nowo w jego umyśle, gdy zmagał się z wytłumaczeniem swych obserwacji i okazów zgromadzonych w czasie wojażu na statku Beagle’.3

Edward Blyth (1810-1873) był tym, którego idee prawdopodobnie najwięcej wpłynęły na Darwina. Był to angielski chemik i zoolog, który napisał trzy główne artykuły na temat doboru naturalnego, opublikowane w The Magazine of Natural History (Periodyk Historii Naturalnej) w latach 1835-1837.7 Karol dobrze o nich wiedział. Nie tylko było to jedno z czołowych pism zoologicznych owych czasów, w którym jego przyjaciele, Henslow, Jenyns i Lyell publikowali swoje artykuły, ale wygląda na to, iż obecnie Uniwersytet Cambridge posiada kopie wydań z artykułami Blyth’a, które były własnością Darwina, z jego ręcznie dopisanymi notatkami na marginesach!8

‘Szkic historyczny’ Karola Darwina

Po opublikowaniu jego „Pochodzenia gatunków” w r. 1859, Karol został oskarżony o pominięcie uznania swego długu wobec tych i innych poprzedników, którzy pisali o doborze naturalnym. Wrzawa była tak wielka, że w r. 1861 uznał za konieczne, by dodać do trzeciego wydania „Pochodzenia” ‘Szkic historyczny’, w którym wymienił niektórych z poprzednich autorów. Potem, gdy atak nie ustawał, powiększał go w trzech następnych wydaniach, aż w szóstym i ostatnim wydaniu wymienił 34 innych autorów, którzy uprzednio pisali o tym, jak powstają i zmieniają się gatunki. Podał jednak niewiele detali tego, co pisali i zostali umieszczeni w ‘Szkicu historycznym’, z dala od głównego nurtu dyskusji. Darlington nazwał to najbardziej niepewnym opisem, jaki kiedykolwiek powstanie.9

Nie wystarczało to Samuelowi Butlerowi, angielskiemu satyrykowi. W r. 1879 napisał książkę pt. „Ewolucja stara i nowa”, w której oskarżył Darwina o obrazę ewolucyjnych spekulacji Buffona, Lamarcka i własnego dziadka, Erazma.

Współczesne oskarżenia o plagiatorstwo

Jednym z czołowych współczesnych ewolucjonistów twierdzących, że Darwin ‘pożyczał’ (niektórzy powiedzą ‘popełnił plagiatorstwo’) z dzieł innych autorów, był zmarły już Loren Eiseley, profesor antropologii i historii nauki katedry Benjamina Franklina na Uniwersytecie Pennsylwanii. Eiseley przez dziesiątki lat szukał początków idei przypisywanych Darwinowi. W książce wydanej w r. 197910 stwierdził, że ‘główne postulaty dzieła Darwina–zmagania o egzystencję, zmiany, dobór naturalny i dobór seksualny–są w pełni wyrażone w pracy Blyth’a z r. 1835’.11 Cytuje także ‘Blythizmy’i używanie przez Darwina rzadkich słów (jak np. ‘inosculate’–znaczące ‘wnikać w’) po tym, gdy znalazło się w pracy Blyth’a z r. 1836, podobieństwa fraz i list stworzeń w podobnych kontekstach.12

Praca Eiseley’a zdaje się nadała innym ewolucjonistom XX wieku odwagi by się odezwać. Darlington oskarżył Darwina o używanie ‘giętkiej strategii, nie dającej się pogodzić nawet z przeciętną uczciwością intelektualną’.13 W r. 1981 Hoyle i Wickramasinghe wspominając ‘odważne’ stanowisko Eiseley’a napisali: ‘Darwin sam się określił jako „pożeracz książek” pisanych przez innych… Nie było to jednak w jego charakterze, aby odwdzięczyć się, za to, co otrzymał.’ A potem: ‘Dowody nie pozwalają na inny wniosek niż ten, że pominięcia [przez Darwina] były umyślne.. co jest poważnym grzechem zaniedbania, pozostającym do naprawienia dla świata zawodowej biologii.’14

Prawdą jest, że w swym Pochodzeniu, Karol wspomina korespondencję lub informacje od Blyth’a–o zwyczajach bydła hinduskiego, azjatyckiego dzikiego osła i krzyżówek gęsi,15 ale jak komentuje Eiseley: ‘Blyth został ograniczony do roli obserwatora polowego.’16 Dlaczego Darwin był tak niechętny, by uznać kluczowy element wkładu Blyth’a w swoją teorię? Dlaczego nie cytował z prac Blyth’a, które bezpośrednio opisywały dobór naturalny?

Odpowiedź: prawdopodobnie z dwóch przyczyn.

  1. Blyth był chrześcijaninem i zwolennikiem poglądu, który dziś nazywamy ‘specjalnym stworzeniem’. Np. o zmianach w ubarwieniu zwierząt zależnie od pory roku (jak zając zmieniający się na zimę na kolor biały), Blyth twierdził, że jest to mocnym przykładem celowości, który zniewalająco świadczy o istnieniu wszechwiedzącej wielkiej Pierwszej Przyczyny’.17 Twierdził też, że zwierzęta ‘wykazują nad-ludzką mądrość, gdyż jest ona wrodzona, a więc nadana przez wszystko-wiedzącego Stworzyciela’.18
  2. Blyth’słusznie uważał koncept doboru naturalnego za mechanizm, dzięki któremu osobniki chore, stare i niezdatne do życia są usuwane; co znaczy, że jest to czynnik zachowawczy dla istniejącego stanu rzeczy–stworzonych gatunków.19 Kreacjoniści tacy jak Edward Blyth (i angielski teolog William Paley) widzieli dobór naturalny jako proces przerzedzania; to znaczy wyboru między szeregiem cech, z których każda musi wpierw być obecna, zanim może zostać obrana.

Wniosek

Przyznanie przez historię autorstwa idei ewolucji przez dobór naturalny Karolowi Darwinowi jest raczej mylne. Nie mówiąc już, że sam dobór, choć jest zjawiskiem rzeczywistym, jest absolutnie niewystarczającym dla dostarczania nowych informacji koniecznych dla tworzenia nowych cech, większość idei , jeśli nie wszystkie, przypisywanych Darwinowi, była już poprzednio dyskutowana w druku przez innych. Nie tylko był to ‘płód’ innego umysłu niż Darwina, ale również miał wielu ojców!

Szczerość czy strach?

Wikipedia.orgAlfred Wallace

Alfred Russel Wallace

Alfred Russel Wallace (1823-1913) w czasie swojego pobytu wmiejscowości Ternate w Archipelagu Malajskim, całkowicie niezależnie utworzył teorię ewolucji prawie identyczną z teorią Darwina.1 W r.1858 posłał Darwinowi kopię swego manuskryptu o doborze naturalnym, zatytułowanego On the Tendency of Varieties to Depart Indefinitely From the Original Type (O tendencji odmian do odchylania się nieskończenie od typu oryginalnego), który przedstawiał w formie kompletnej to, co dziś jest określane jako darwinowska teoria ewolucji.2 Przyjaciele Darwina, Charels Lyell i Joseph Hooker natychmiast zorganizowali przedstawienie manuskryptu Wallace’a i dwóch wcześniejszych, nie opublikowanych prac Darwina (esej z r. 1844 i list z r. 1857 to Asy Grey’a) na kolejnym spotkaniu Towarzystwa Linneuszowego w Londynie, 1 lipca 1858 r. Nazwano to eufemistycznie jako odczytanie ‘wspólnej pracy’, ale miało to miejsce bez osobistego udziału Wallace’a i nawet bez jego wiedzy lub pozwolenia–był w dalszym ciągu na wyspie w pobliżu Nowej Gwinei! Spowodowało to także, że Karol pośpieszył się z wydaniem swego Pochodzenia gatunków, co nastąpiło 24 listopada 1859 r. Niektórzy przyjęli owo przedstawienie’ wspólnej pracy’ nie jako szczerość ze strony Darwina, ale jako rezultat strachu, że Wallace może go ubiec. Brackman pisze: ‘Wallace, a nie Darwin, pierwszy opisał kompletną teorię pochodzenia i rozejścia się gatunków przez dobór naturalny… i został okradziony ze swego pierwszeństwa w ogłoszeniu tej teorii’.3

Przypisy

  1. Wallace rozmyślał na te tematy już w r. 1845, i opublikował raczej ogólną pracę o tym w Annals and Magazine of Natural History, Wrzesień 1855. Zob. ref. 2, str. 78.
  2. Eiseley mówi, ‘Była to nieopublikowana koncepcja Darwina do ostatniego szczególu, niezależnie wypracowana przez człowieka znajdującego się w chacie na drugim końcu świata.’ Eiseley, L., Alfred Russel Wallace, Scientific American 200(2):80, Luty 1959.
  3. Brackman, A., A Delicate Arrangement: The Strange Case of Charles Darwin and Alfred Russel Wallace (Delikatne ustawienie: Dziwny przypadek Karola Darwina i Alfreda Russela Wallace’a), Times Books, New York, str. xi, 1980.

Przypisy

  1. Grigg, R., Darwinism: it was all in the family (Darwinizm: sprawa całkowicie rodzinna), Creation 26(1):16–18, 2003. Wróć do tekstu.
  2. Poglądy Hutton’a zostały tak podsumowane: ‘To co jest obecnie jest kluczem do przeszłości’. Mylny pogląd Hutton’a jest obecnie czasami nazywany uniformitarianizmem. Wróć do tekstu.
  3. Przegląd: Paul Pearson w Nature 425(6959):665, 16 październik 2003. Wróć do tekstu.
  4. Pearson stwierdził, że Hutton używał mechanizmu doboru dla wytłumaczenia pochodzenia różnorodności w przyrodzie‘, lecz ‘szczególnie odrzucał ideę ewolucji między gatunkami jako “romantyczną fantazję”’. Wróć do tekstu.
  5. Cyt. z ref. 3. Wróć do tekstu.
  6. Cyt. z Stephen Jay Gould in Gould, S., Natural selection as a creative force (Dobór naturalny jako siła twórcza), The Structure of Evolutionary Theory (Structura teorii ewolucji), Belknap Press of Harvard University, Massachusetts, USA, str. 138, 2002. Wróć do tekstu.
  7. Blyth, E., The Magazine of Natural History (Czasopismo Historii Naturalnej), Volumes 8, 9 and 10, 1835–1837. Wzięte z ref. 8, Appendices. Wróć do tekstu.
  8. Źródło: Bradbury, A., Charles Darwin—The truth? (Karol Darwin–Prawda?) Część 7—Brakujące ogniwo, www3.mistral.co.uk/bradburyac/dar7.html, 30 października 2003. Wróć do tekstu.
  9. Darlington, C.D., The origin of Darwinism (Źródło darwinizmu), Scientific American 200(5):61, May 1959. Wróć do tekstu.
  10. Eiseley, L., Darwin and the Mysterious Mr X (Darwin i tajemniczy pan X), E.P. Dutton, New York, 1979, wydane pośmiertnie przez wykonawców jego testamentu; wzięte z: Eiseley, L., Charles Darwin, Edward Blyth, i Teoria Doboru Naturalnego, Proceedings of the American Philosophical Society 103(1):94–114, Luty 1959. Wróć do tekstu.
  11. Ref. 10, str. 55. Wróć do tekstu.
  12. Ref. 10, str. 59–62. Wróć do tekstu.
  13. Darlington, C.D., Darwin’s Place in History (Miejsce Darwina w historii), Basil Blackwell, Oxford, str. 60, 1959. Wróć do tekstu.
  14. Hoyle, F. and Wickramasinghe, C., Evolution from Space (Ewolucja z przestrzeni), Paladin, London, str. 175–179, 1981. Wróć do tekstu.
  15. Darwin, C., The Origin of Species, 6th ed., John Murray, London, 1902, str. 21, 199, i 374 kolejno. Return to text.
  16. Ref. 10, str. 52. Wróć do tekstu.
  17. Blyth, E. (1835), ref. 7. Wróć do tekstu.
  18. Blyth, E. (1837), ref. 7. Wróć do tekstu.
  19. Wieland, C., Muddy waters: Clarifying the confusion about natural selection (zob. Mętne wody), Creation 23(3):26–29, 2001 Wróć do tekstu.