Explore
Also Available in:
montage of Maxwell, Owen and Pasteur vs darwin and Huxley

Święta wojna

Kto naprawdę sprzeciwił się Darwinowi? Popularny pogląd jest odwrotny od rzeczywistości …

autor James Foard
tłumacz Andrew Ostapowicz

Matt Cartmill napisał artykuł zamieszczony w czasopiśmie Discover z marca 1998 r., w którym użył terminu „święta wojna” dla opisania obecnej kampanii przeciw Darwinowi. Stwierdził, że owi „krzyżowcy” to nie tylko chrześcijanie, ale także osoby z ‘wielo-kulturowej lewicy’. Taka emocjonalnie naładowana terminologia przywołuje obrazy wzburzonych tłumów rozzłoszczonych fanatyków na wyprawie palenia książek, maszerujących przez ulice na ‘jihad’ przeciw niewiernym.

Cartmill zakłada, że nikt inteligentny i rozumny nie może mieć żadnych wątpliwości co do ewolucji z czysto naukowego punktu widzenia. Artykuł ten zaczyna się od deklaracji: „O ile wiemy, wszystko co żyje na Ziemi pochodzi od dawnego wspólnego przodka, który żył więcej niż trzy miliardy lat temu…’.1 Teoria Darwina, mówi on, ‘jest powszechnie przyjęta od ponad stu lat.’

To brzmi mocno, nieprawdaż? Powszechnie przyjęta. Najwyższy stopień nacisku rówieśników. Gdzie bylibyśmy bez niego? Gdyby tylko Kopernik i Galileusz posłuchali ‘powszechnie przyjętych’ poglądów swego dnia, nie mielibyśmy tego zamieszania ze słońcem jako środkiem układu słonecznego w naszych podręcznikach astronomii. Hmm.

Artykuł uderza w opozycję przeciw teorii Darwina, określając ją jako rozzłoszczonych, konserwatywnych chrześcijańskich anty-ewolucjonistów, i taka sytuacja sięga wstecz do r. 1859, gdy Darwin opublikował O pochodzeniu Gatunków. W rzeczywistości to właśnie naukowcy nie wierzyli wtedy Darwinowi, ale ludzie religijni rzucili się na to jak niedźwiedź na miód!

Sir John Herschel, sławny matematyk, astronom i członek Królewskiego Towarzystwa był tak przeciwny teorii Darwina, że nazwał ją ‘prawem higgledy-pigglety’2 (polski odpowiednik-‘prędko, prędko, byle jak’). Wspaniały fizyk James Clerk Maxwell usilnie oponował teorii Darwina.3 Sławny filozof nauki William Whewell, autor klasycznego dzieła Historia Induktywnej Nauki, nie pozwolił wprowadzić książki Darwina do biblioteki Cambridge.

Było jeszcze wielu innych, jak geolog Adam Sedgwick, (który uczył Darwina elementarnej geologii) i entomolog Andrew Murray, którzy wszyscy zdecydowanie przeciwstawili się teorii Darwina. Sedgwick nawet napisał do Darwina po przeczytaniu jego książki: „Przeczytałem twoją książkę i sprawiła mi więcej bólu niż przyjemności. Niektóre części wielce podziwiałem, niektóre pobudziły mnie do śmiechu, aż mnie boki bolały; inne czytałem z absolutnym żalem. Gdyż uważam je za całkowicie błędne i boleśnie paskudne.”4

Czy kiedykolwiek zastanawialiście się skąd się wzięło słowo ‘dinozaur’? Zostało wymyślone przez Richarda Owen’a, kierownika Departamentu Historii Naturalnej Muzeum Brytyjskiego. Owen był do tego stopnia przeciwny dziełu Darwina, że w r. 1863 Darwin pisał do swego towarzysza, ewolucjonisty, Huxley’a, jak bardzo wzburzony był krytyką Owen’a: „Gotuje się we mnie… Nie mogłem spać aż do po trzeciej rano z powodu niestrawności.” Później tak wyraził do przyjaciela Hooker’a swe nastawienie do Owen’a: „Jestem przekonany, że nienawidzę go bardziej niż ty.”5

Brzmi to bardziej jakby ewolucjoniści byli źli na tych, którzy się im przeciwstawiali.

Louis Agassiz, założyciel nowoczesnej geologii lodowcowej i Louis Pasteur (który zapoczątkował szczepienia, wypracował Prawo Biogenezy – życie pochodzi tylko z życia, co jest podstawowym prawem biologii – i był często nazywany największym naukowcem XIX wieku) obydwaj ostro oponowali przeciw teorii Darwina.

Podczas gdy ci naukowcy stawali przeciw Darwinowi, kto go popierał? Wiele osób religijnych stanęło po stronie Darwina, zachęcając go, jak gdyby głosił ewangelię.

Jednym z nich był znany kaznodzieja nazwiskiem Kingsley, który posłał Darwinowi gratulacyjny list z okazji opublikowania jego książki. Inny kaznodzieja, Josiah Strong, napisał sławną broszurę zatytułowaną Przeznaczenie Ameryki, w której stwierdził, że Pismo i ewolucja idą ręka w rękę. Inni na Wyspach Brytyjskich, wychwalający Darwina to: Frederick Farrar, James Orr i Henry Drummond, sami sławni kaznodzieje za dni Darwina. W Ameryce A. H. Strong i Henry Ward Beecher poparli ewolucję jako słuszną ideę, której czas właśnie nadszedł.

Gdy Darwin zmarł posypały się pochwały od kościołów. Jak stwierdzili historycy Desmond i Moore, pismo Church Times (Czasy Kościoła) chwaliło Darwina tak wielce, że ‘brakło im określeń – cierpliwość, pomysłowość, spokój, pracowitość, umiarkowanie. Inni dodawali określenia z epistoł św. Pawła: wytrwałość i wiara, i opisywali go jako „prawdziwego chrześcijańskiego dżentelmena”’.6

Sprawozdają dalej, że niektóre religijne osoby stwierdziły, iż kiedy Darwin został pochowany w Westminster Abbey, ‘Westminster nie nadał godności naturalisty z Down. Jego ciało już było uświęcone.’ Według Desmonda i Moore’a, gazeta The Times sprawozdała, że Westminster Abbey potrzebowała tego więcej niż ono potrzebowało Westminster Abbey. Według niej ‘Ów pobożny człowiek, który „niósł flagę nauki”… dał Westminster Abbey „zwiększoną świętość, nowy powód dla uszanowania”.’7

Trudno wyobrazić sobie jakiegokolwiek przywódcę chrześcijańskiego, któremu by dano taką mnogość chrześcijańskich pochwał jaką otrzymał Darwin. A to pomimo faktu, iż dwa lata przed swą śmiercią Darwin napisał: „Nie wierzę w Biblię jako objawienie Boże i dlatego nie wierzę też w Jezusa Chrystusa jako Syna Bożego.”8 Od dłuższego czasu Darwin zdawał sobie sprawę, iż jego przesłanie skoroduje samą esencję wiary chrześcijańskiej.9

Wygląda więc na to, że nasze zrozumienie kto popierał Darwina, a kto mu oponował, zostało wykręcone na odwrót, ale kim jestem, by twierdzić, że autor z pisma Discovery nie zrobił swego zadania domowego? Przecież na koniec poszedł za „powszechnie przyjętym” poglądem … czyż nie?

Artykuly powiazane

Czytaj dalej

Przypisy (ang.)

  1. Cartmill, M., Oppressed by Evolution, Discover 19(3):78–83, March 1998. Wróć do tekstu
  2. Bowlby, J., Charles Darwin: A new life, W.W. Norton & Company, New York, p. 344, 1990. Wróć do tekstu
  3. Lamont, A., 21 Great Scientists who Believed the Bible, Creation Science Foundation, Brisbane, Australia, p. 205, 1995. Wróć do tekstu
  4. Ed. Darwin, F., Life and Letters of Charles Darwin, Vol. 2, D. Appleton and Company, New York and London, p. 43, 1911. Wróć do tekstu
  5. Ed. Darwin, F., Seward, A.C., More letters of Charles Darwin, Vol. 1, pp. 226–228, 1903 as cited in Bowlby, Ref. 2, p. 352. Wróć do tekstu
  6. Desmond, A. & Moore, J., Darwin, Michael Joseph, London, p. 675, 1991. Wróć do tekstu
  7. Ref. 6, p. 676. Wróć do tekstu
  8. Ref. 6, pp. 634–635. Wróć do tekstu
  9. See Darwin’s real message: have you missed it? Creation 14(4):16–19, 1992. Wróć do tekstu