Mit jednego procentu

Monkey man © Istockphoto.com/mattjeacock

DNA człowieka i szympansa są bardzo różne

Autor Don Batten
Tłumacz Andrew Ostapowicz

Nadal powszechnie widujemy stwierdzenia, że DNA człowieka i szympansa są ‘prawie identyczne’, bowiem różnią się - twierdzą - tylko o 1%. Np. w r. 2012 sprawozdano o sekwencji bonobo, innego rodzaju szympansa [z Demokratycznej Republiki Kongo, dawniej Zair, przyp. tłum.]:

„Już od czasu gdy badacze rozpracowali sekwencję genomu szympansa w r. 2005, wiadome było, że człowiek dzieli 99% DNA z szympansami, co czyni ich naszymi najbliższymi krewnymi.”¹

Stwierdzenie to nie pochodziło z jakiegoś pośledniego źródła, lecz z czasopisma Science (Nauka), wydawanego przez American Association for the Advancement of Science (Amerykańskie Stowarzyszenie dla Postępu Nauki). Czasopismo to uważane jest za jedno z dwóch czołowych w świecie; drugim jest Nature ze Zjednoczonego Królestwa.

Twierdzenie o 1% sięga wstecz do r. 1975.² Minął jeszcze długi czas zanim możliwe było bezpośrednie porównanie indywidualnych ‘liter’ (base pairs – para zasad) DNA człowieka i szympansa – pierwszy zarys DNA człowieka został opublikowany dopiero w r. 2001, a dla szympansa w r. 2005. Oszacowanie z r. 1975 zostało dokonane na podstawie uproszczonych porównań bardzo ograniczonych odcinków DNA szympansa i człowieka, które były uprzednio wybrane z powodu podobieństw. Odcinki DNA człowieka i szympansa były potem badane jak wiele przywierały do siebie nawzajem – metodę tę zwano hybrydyzacją DNA.

Czy 1% różnic oznacza ‘prawie identyczne’?

Ludzki genom ma około 3,000 milionów ‘liter’. Jeśliby liczba 1% była właściwa, oznaczałoby to 30 milionów różniących się ‘liter’, co równałoby się liczbie liter w dziesięciu książkach rozmiaru Biblii. Jest to 50 razy więcej niż w DNA najprostszych bakterii.³ Aktualnie różnica jest ogromna, o wiele przekraczająca możliwość utworzenia nawet w najbardziej optymistycznych scenariuszach ewolucyjnych pomimo rzekomych milionów lat.⁴

Jaka jest rzeczywista różnica?

Opublikowanie sekwencji człowieka i szympansa umożliwiło dokonanie porównania. Ale i to było problematyczne, gdyż genom szympansa nie został zbudowany od podstaw. Najpierw ustalono sekwencje dla małych skrawków DNA szympansa; tzn. kolejność chemicznych liter została ustalona za pomocą chemicznych procedur w laboratoriach. Te małe skrawki ‘liter’ były potem dopasowane do genomu ludzkiego w miejscach, gdzie ewolucjoniści uważali za właściwe (używając komputerów dla porównań i umiejscawiania segmentów). Potem ludzki genom został usunięty, pozostawiając ‘pseudo-szympansowy’ genom, który zakładał wspólnych przodków (ewolucję), tworząc sekwencję nierealnego ‘kundla’. Założenie ewolucji w konstrukcji genomu szympansa czyni go bardziej podobnym do ludzkiego niż to jest w rzeczywistości. Ale nawet z tym ewolucyjnym uprzedzeniem rzeczywiste różnice są o wiele większe niż 1%.

W r. 2007 pismo Science opublikowało artykuł o podobieństwie DNA człowieka i szympansa zatytułowany „Stosunkowe różnice: mit 1%”.² Autor artykułu, Jon Cohen, kwestionował trwające nadal używanie tej proporcji 1% cytując porównania po wstępnym opublikowaniu sekwencji DNA szympansa z różnicą około 5%. Mimo to mit 1% był powtórzony w r. 2012 w tym samym czasopiśmie.

Żeby zilustrować jak bardzo to jest błędne, w r. 2012 Dr Jeffrey Tomkins i Dr Jerry Bergman dokonali przeglądu opublikowanych studiów porównujących DNA człowieka i szympansa.⁵ Gdy całe DNA jest brane pod uwagę, a nie tylko wybrane części, znaleźli że:

„można bez obawy stwierdzić, że podobieństwo między DNA szympansa i człowieka jest nie więcej niż ~87% identyczne, a możliwie nie więcej niż 81%.”

Innymi słowy różnice są ogromne, być może nawet więcej niż 19%. W rzeczy samej, Dr Tomkins zrobił swoje własne dogłębne porównanie i znalazł różnicę około 30%.⁶ Także chromozomy Y, znajdujące się tylko w samcach, wbrew oczekiwaniom ewolucjonistów, są radykalnie różne.⁷

Porównywanie dwóch skomplikowanych genomów jest wielce trudne. Potrzebne są założenia co do ważności różnych części DNA i jakie jest znaczenie odmiennych typów różnic. Na przykład, co robić z ludzkimi genami, których nie ma u szympansów i odwrotnie? Zaistniała więc tendencja by je ignorować i porównywać tylko podobne geny.

Wiele z tych porównań włączało tylko geny kodujące białka (protein-coding genes) (tylko 1.2% DNA, i wiele ze wspólnych genów kodujących białka rzeczywiście są całkiem podobne⁸), z założeniem, że reszta DNA jest ‘nieważna’ lub nawet że to są ‘śmiecie’. Jednakowoż pogląd ten nie jest już możliwy do utrzymania; prawie całe DNA ma prawdopodobnie swe funkcje, co znowu jest sprzeczne z oczekiwaniami ewolucjonistów.⁹ Ale nawet jeśli by „śmieciowe” DNA było niefunkcjonalne, różnice są o wiele, wiele większe niż w rejonach kodujących białka i muszą być brane pod uwagę przy określaniu różnic. Nie jesteśmy 99% identyczni; nic podobnego.

Co udowadniał by jakikolwiek procent podobieństwa?

Ani ewolucjoniści, ani kreacjoniści nie przepowiadali, ani nie mogli przepowiedzieć procentu podobieństwa, zanim został obliczony. Innymi słowy, czy byłoby to 99%, 95%, 70% czy cokolwiek, ewolucjoniści nadal by stwierdzali wspólne pochodzenie, a my kreacjoniści widzielibyśmy wspólny projekt. W zrozumieniu implikacji tych danych nie mamy do czynienia z samą nauką, którą można by potwierdzić przez eksperymenty; wszyscy wywodzą znaczenie oparte na osobistym światopoglądzie.

Jednak czym większa jest różnica między małpą, a człowiekiem, tym większy jest problem dla jej wytłumaczenia w ewolucyjnych granicach czasowych, tak więc ewolucjoniści mają silny powód, by umniejszać te różnice.

Mit trwa dalej

Porównanie całych genomów wyjawiło o wiele większe różnice niż 1%, ale mit o 1% trwa dalej. Dlaczego? Dlaczego czasopismo Science powtarza ten mit w r. 2012? W r. 2007 Cohen cytował genetyka Svante Pääbo, a członek konsorcjum szympansa przy Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology (Instytut Ewolucyjnej Antropologii im. Maxa Plancka) w Niemczech, jako stwierdzających,: „Ostatecznie jak widzimy nasze różnice jest kwestią polityczną i socjalną, a także i kulturową.” ²

Być może ewolucjoniści nie odchylą się od mitu 1%, gdyż służy on politycznemu, socjalnemu i kulturowemu celowi? Jaki byłby to cel, jeśli nie zaprzeczenie jasnym implikacjom porównań DNA, mianowicie, że bardzo się różnimy od szympansów? Mit podobieństwa używany był dla poparcia twierdzenia, że człowiek nie zajmuje szczególnego miejsca w świecie, a nawet, że szympansom powinno się dać prawa człowieka.¹⁰

Ta wielka różnica nie zgadza się z oczekiwaniami ewolucyjnymi, ale jest zgodna ze stworzeniem nas jako oddzielnych od zwierząt. Bóg utworzył pierwszego mężczyznę z prochu (Ks. Genezy 2:7), a pierwszą kobietę z jego żebra (Ks. Genezy 2:22), a nie z żadnego podobnego do małpy zwierzęcia. Także człowiek – mężczyzna i kobieta - w odróżnieniu od innych stworzeń został stworzony na podobieństwo Boże (Ks. Genezy 1:26,27), jako szczególne stworzenie. Podobieństwo to, choć skażone, nie zostało całkowicie utracone przy Upadku,¹¹ tak więc Bóg stworzył istoty ludzkie dla szczególnego celu teraz i w wieczności.