Adam i Ewa

Autor Lita Sanders
Tłumacz Andrew Ostapowicz

Ilustracje Caleb Salisbury

Od czasu do czasu pojawiają się liczne artykuły o Adamie i Ewie. Co mówi o nich Biblia? Jaki był historyczny Adam? Czy w ogóle istniał? Co mówi nam genetyka o naszych pierwszych rodzicach? Niestety wielu dochodzi do przekonania, że Adam i Ewa to tylko mity; nic więcej niż postacie fikcyjnej opowieści. Ale Jezus i Paweł wierzyli, że to były rzeczywiste osoby i nie wahali się opierać zasadnicze doktryny na tym, co Księga Rodzaju mówi o Adamie i Ewie.

Stworzenie Adama i Ewy

Biblia jasno wskazuje, że Adam nie miał ludzkich rodziców – dlatego Łukasz nazywa go Synem Bożym (Łuk.3:38). W Starym Testamencie aniołowie są nazywani synami Bożymi z tej samej przyczyny – są bezpośrednimi stworzeniami Bożymi. Dnia 6-go, po stworzeniu zwierząt lądowych, stworzył Bóg Adama z prochu ziemi i tchnął w niego życie (Rdz.2:7). Od samego początku, w odróżnieniu od zwierząt (i aniołów), istoty ludzkie są połączeniem fizycznych i duchowych atrybutów. Czyniło to Adama zasadniczo różnym od wszystkich zwierząt stworzonych przez Boga, dlatego żadne z nich nie było odpowiednim towarzyszem dla niego. Nadanie nazw zwierzętom było wspaniałą lekcją poglądową dla Adama, wskazującą mu, że potrzebuje kogoś podobnego do niego, a nie zwierzęta. Do tego momentu w opisie stworzenia, za każdym razem Bóg widział nowe stworzenie jako dobre, ale teraz zobaczył coś niedobrego – Adam był sam. Stworzenie było niekompletne. Nie znaczy to, że Bóg nie przewidział potrzeby towarzysza dla Adama; znaczy tylko, że teraz, gdy Adam zdaje sobie sprawę ze swej potrzeby, Bóg uczyni coś, by ją zaspokoić.

W pierwszej ze wszystkich “chirurgii”, Bóg wyjął żebro z boku Adama i stworzył z tego żebra kobietę, której Adam nadał imię Ewa. Gdy Adam pierwszy raz ją zobaczył, zdał sobie sprawę, że różni się ona od zwierząt – była osobą podobną do niego. Księga Rodzaju potwierdza, że podobnie jak mężczyźni, kobiety są w pełni stworzone na podobieństwo Boże (Rdz.1:26–27).

Biblia stwierdza, że Ewa została stworzona jako „pomoc” (hebr. ezer) dla Adama. Choć czasami jest to krytykowane, jakoby przedstawiało kobiety jako majątek ruchomy, znaczenie słowa ezer jest inne. W rzeczy samej, Stary Testament używa je do określenia Boga jako „pomoc” (np. Wj.18:4, Ps.33:20; 115:9, Oz.13:9). Znaczy to, że kobiety są równe duchowo mężczyznom, spełniając ponadto nieodzowną rolę, bez której ludzkość nie może funkcjonować.

Czy genetyka wskazuje, że Adam i Ewa byli pierwszymi rodzicami?

Przez ostatnie lata ewolucjoniści używali genetyki usiłując podważyć biblijną historię Adama i Ewy z Księgi Rodzaju. Twierdzą oni, że dzisiejsi ludzie są potomkami populacji około 10 tys. ludzi około 100 tys. lat temu. Oszacowania te są oparte na modelach ewolucyjnych i na związanych z nimi założeniach, tak więc nie mogą być użyte, by udowodnić ten sam model, który zakładają.

Co więcej, dane genetyczne mogą być użyte dla poparcia prostego modelu biblijnego, włączając w to jedną parę (Adama i Ewę), ograniczenie zaludnienia (Potop za dni Noego) i jednorazowe rozprzestrzenienie po całej planecie (Babel). Nie można więc wnioskować, że genetyczne dowody unieważniają Biblię, gdy biblijni genetycy mają wytłumaczenie dla tych samych danych. Zob. The non-mythical Adam and Eve! (Nie-mityczni Adam i Ewa).

Obraz Boży

Adam i Ewa byli unikalnie stworzeni na wyobrażenie Boże, w odróżnieniu od zwierząt i reszty fizycznego stworzenia. Wielu ludzi próbuje przyrównać obraz Boży do ludzkich zdolności, jak rozumowanie abstrakcyjne, lub posiadanie sumienia, czy wiecznego ducha. Jednak użyte tu słowa zdają się wskazywać, że podobieństwo Boże jest cechą holistyczną i stąd nie można oddzielić grupy aspektów, które są „obrazem Bożym” oddzielnie od całej osoby. Najprostszym sposobem przedstawienia tego biblijnego pojęcia jest stworzenie Adama I Ewy na pewne sposoby podobnymi do Boga, by reprezentowali Go dla reszty stworzenia jako Jego szafarze (zarządcy).

Oznacza to, że zostali obdarzeni przekazywalnymi atrybutami Bożymi – są to te atrybuty, które mogą mieć także istoty stworzone. Byli moralnie doskonałymi, mieli wolną wolę, mogli rozumować itd. Innymi słowy, mieli potencjał, aby być podobnymi do Boga tak dalece jak to jest możliwe dla stworzonych istot fizycznych. Są wszakże niektóre atrybuty wyjątkowe dla Boga, jak niezmienność, ponadczasowość, wszechwiedza, wszechobecność i wszechmoc. Żaden z nich nie był dany Adamowi i Ewie, nawet w ich nie-upadłym stanie. Nadal byli poddani swym ograniczeniom jako istoty stworzone.

Pierwsza para małżeńska

Adam i Ewa byli pierwszą parą małżeńską, a skoro byli jedyną parą małżeńską przed Upadkiem, reprezentują doskonały zamiar Boży dla małżeństwa – jeden mężczyzna i jedna kobieta złączeni w małżeństwie na całe życie. Odrzuca to wszelkie grzechy seksualne, od homoseksualizmu, do cudzołóstwa i wielożeństwa.

To, że Adam i Ewa wskazują Boży zamiar dla małżeństwa było ukazane, gdy Faryzeusze przyszli do Jezusa, by pytać Go o rozwodzie. Prawo Mojżeszowe dozwalało na rozwód, więc Faryzeusze skupiali się nad warunkami dozwalającymi mężczyźnie rozwód. Jeden sposób myślenia dozwalał na rozwód z jakiejkolwiek przyczyny, nawet tak frywolny, jak przypalenie obiadu, a inni uważali, że tylko poważny grzech, jak cudzołóstwo, dozwalał na rozwód.

Jezus jednak powiedział, że oba poglądy chybiają celu Bożego, gdyż patrzeli na prawo, które Bóg dał upadłym ludziom, aby ograniczyć zło. Zasadniczo, Jezus powiedział, że Bóg dał przez Mojżesza rozwód ponieważ ich serca były twarde, ale pierwotnie nie było to wolą Bożą. Wola Boża odzwierciedliła się, gdy stworzył Adam i Ewę, aby byli małżeństwem. Zob. But from the beginning of … the institution of marriage? (Lecz od początku…instytucji małżeństwa?)

Paweł także wskazuje wstecz do stworzenia Adama i Ewy i dla niego stworzenie mężczyzny jako pierwszego, też ma teologiczne znaczenie dla sposobu zarządzania kościołem. Choć urywek ten jest różnie interpretowany przez teologów, jasne jest, że Paweł odnosił się do historycznego faktu stworzenia Adama i Ewy. Zob. Does the Bible clearly teach monogamy? (Czy Biblia jasno naucza monogamii?)

Więź z Bogiem

Bóg stworzył Adama i Ewę na Swoje podobieństwo, by mogli cieszyć się więzią z Nim. Posiadali zdolność oddawania Mu czci i mogli się porozumiewać z Nim. Zostali stworzeni całkowicie wolni od grzechu – byli w doskonałej zgodności ze standardami Bożymi. Mieli też wolną wolę, tak że byli w stanie obrać posłuszeństwo. Jest to ważne, gdyż prawdziwie znacząca więź wymaga możliwości przeciwnego wyboru.

Inteligencja

Adam i Ewa posiadali inteligencję – musieli posiadać znajomość słownika, by móc się porozumiewać z Bogiem i ze sobą nawzajem. Adam był w stanie nadać odpowiednie nazwy wszystkim zwierzętom, które Bóg przyprowadził do niego.

Pogląd ewolucyjny nie spodziewa się inteligencji u wczesnych ludzi, co tłumaczy przyczynę ich wielkiego zdumienia, iż dawne po-Potopowe cywilizacje pozostawiły po sobie takie dzieła jak pyramidy i Göbekli Tepe. Biblia jednak naucza, że Bóg stworzył ludzi obdarzonych inteligencją – w ciągu tylko kilku pokoleń potomkowie Adama i Ewy wynaleźli metalurgię i tworzyli instrumenty muzyczne.

Jak wyglądali Adam i Ewa?

W wielu książkach Adam i Ewa pokazywani są jako blondyni o jasnej cerze, ale jeśli weźmiemy pod uwagę, że byli przodkami wszystkich ludzi, którzy kiedykolwiek żyli, to łatwo jest zobaczyć, że prawdopodobnie nie było tak. Raczej musieli mieć kombinację genów, które mogły by dać początek wszystkim odmianom cech widocznych dzisiaj w całej ludzkości – od bardzo ciemnych Afrykańczyków, do bardzo bladych Norwegów (z wyjątkiem kilku, które były rezultatem mutacji w szczególnych miejscach po incydencie z wieżą Babel). Zob. Could Adam and Eve have given rise to all the ‘races’? (Czy Adam i Ewa mogli zapoczątkować wszystkie “rasy”?)

A więc najprawdopodobniej Adam i Ewa mieli średnio brązową skórę i brązowe oczy. Podobnie do rodziców dwu-kolorowych bliźniaków – dwukolorowe bliźniaki, mieliby potencjał spłodzenia zarówno ciemniejszych, jak i jaśniejszych dzieci, niż oni sami. A dowody genetyczne (genetic evidence) zgadzają się z tym, co oczekiwalibyśmy, jeśli rzeczywiście pochodzimy od dwóch osób tylko kilka tysięcy lat temu.

Pierwsza para różniła się od wszystkich ludzi, którzy przyszli po nich na dwa sposoby. Pierwszy, byli od razu dorosłymi; nigdy nie byli niemowlętami i nie musieli rozwijać się przez dzieciństwo i adolescencję. Dlatego też nie mieli pępków (didn’t have navels) – pępek jest blizną w miejscu gdzie wyrasta pępowina w okresie rozwoju płodowego w łonie matki. Adam i Ewa nigdy nie mieli pępowiny, nie mieliby więc także blizny po niej.

Ponadto, gdy przebywali w Ogrodzie Edenu, nie musieli się niczym przyodziewać. Księga Rodzaju mówi nam, że byli nadzy, ale się nie wstydzili. Ponieważ nie było grzechu, nie było też potrzeby noszenia odzienia. Mówi to nam także, iż klimat był doskonały dla nich, nie potrzebowali ochrony przed chłodem, gorącem lub złą pogodą.

Doskonały dom

Adam i Ewa mieszkali w Edenie, ogrodzie pełnym różnego rodzaju drzew owocowych. Ich zadaniem było doglądanie ogrodu, co było bardzo przyjemnym i łatwym zadaniem, mającym w dodatku sens, gdyż mogli jeść owoce (able to eat the fruit). W dodatku radowali się przyjaźnią z Samym Bogiem. Zob. Was the Garden of Eden a ‘sanctuary’ from a hostile outside world?

Wiele było w Ogrodzie różnego rodzaju drzew, ale tylko dwa są konkretnie wymienione. Drzewo życia (The Tree of Life) połączone było z kontynuowaną nieśmiertelnością Adama i Ewy (zob. Rdz.3:22), a drzewo poznania dobra i zła było zakazane. Stały razem w środku ogrodu.

Adam i Ewa byli pierwszymi ludzkimi grzesznikami

123rf.com/rudall30

Niestety, Adam i Ewa nie mieszkali długo w swym doskonałym domu. Warunki ich zamieszkiwania były minimalne, ale wnet zaczęli kwestionować Boże rozporządzenia. Biblia podaje, że wąż, który był bardziej przebiegły niż wszystkie zwierzęta w Edenie (a później wyjawiony jako Szatan zob. Ap.20:2), nawiązał pewnego dnia rozmowę z Ewą, zapytując ją, czy Bóg rzeczywiście zakazał im jedzenia owoców ze wszystkich drzew. Jakiż niedorzeczny byłby to zakaz! Ewa odpowiedziała wężowi, że Bóg im powiedział, iż mogą jeść owoce z drzew – ale nie z drzewa poznania dobra i zła. Powiedziała, że Bóg zakazał im nawet go dotykać, co – interesująco – nie było częścią polecenia danego Adamowi; być może Adam powiedział Ewie, by go nawet nie dotykała. Wąż zaprzeczył słowom Boga, mówiąc że nie umrze, ale raczej stanie się coś wspaniałego – będzie podobna do Boga! Implikował, że Bóg pozbawia ich czegoś dobrego przez zabranianie im jedzenia tego owocu. Wszystko to wydawało się Ewie sensowne - owoc wyglądał dobrze, i nawet nazwa drzewa brzmiała dobrze – bo na koniec, czy wiedza o tym co dobre i co złe, nie jest dobra? Tak więc była nieposłuszna Bogu i zjadła owoc.

Tekst sugeruje, że Adam przysłuchiwał się tej rozmowie, ale nie interweniował. Gdy Ewa podała mu nieco owocu, zjadł go. Od razu zaczęli doświadczać konsekwencji – zdali sobie sprawę, że są nadzy i poczuli się zawstydzeni. Próbowali zrobić sobie przyodzienia z liści figowych, by się okryć. Grzech sprawia, iż ludzie odziewają się szatami, i że nagość zawstydza; zob. np. Rdz.9:21–23.

Gdy Bóg przyszedł do Ogrodu tego dnia, nie radowali się społecznością, do której byli zamierzeni – raczej w strachu ukryli się. Grzech oddzielił ich od Boga.

Adam i Ewa pierwsi otrzymali Ewangelię

Bóg wydał wyrok na węża, Ewę i Adama. Z powodu grzechu wąż miał czołgać się na brzuchu i jeść proch, Ewa i wszystkie kobiety po niej w bólu miały rodzić dzieci (pain in childbirth), a Adam i wszyscy jego potomkowie doświadczać bolesnego trudu na ziemi aż do śmierci.

Ale między tymi straszliwymi wyrokami jest przebłysk nadziei. Bóg powiedział do węża: „Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie i niewiastę, pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej: ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę.” Obiecał, że syn (męski potomek) Ewy odniesie zwycięstwo nad wężem. Zob. Eve’s offspring, the serpent, and his offspring—Part 1.

Wiemy, że Ewa przyjęła tę obietnicę z wiarą, z jej oświadczenia, gdy urodził się jej pierwszy syn, Kain. Większość tłumaczeń angielskich (także polskich – przyp. tłum.) podaje: „Otrzymałam mężczyznę od Pana.” (BT) Ale literalnie brzmi ono: „Otrzymałam mężczyznę: Jahwe.” Byłoby to tajemnicze dla wczesnych czytelników Księgi Rodzajów, ale z naszej perspektywy Nowego Testamentu, możemy odgadnąć, że Ewa miała głębokie zrozumienie teologii! Wiedziała ona, że ten, który zwycięży węża, będzie człowiekiem i Bogiem. Oczywiście jej teologia była błędnie zastosowana. Ale gdy narodził się Set, powiedziała, „dał mi Bóg potomka innego w zamian za Abla, którego zabił Kain.” Użyte przez nią słowo „potomek” jest Tym samym, co w oświadczeniu Bożym z Rdz.3. Rozumiała ona, że z linii Seta przyjdzie ostateczny Potomek.